برنامه آیدارک

شرحی بر برنامه آیدارک :

نرم افزار آیدارک (IDARC) مخفف :

Inelastic Damage Analysis of Reinforced Concrete buildings

این برنامه برنامه ای بسیار مناسب در ارزیابی خسارت و عملکرد غیر خطی ساختمان های بتن مسلح می باشد و قابلیت تحلیل جامع خسارت در تک تک اعضا و کل ساختمان را دارا میباشد.

برنامه آیدارک برای اولین بار در سال 1987 با هدف ارزیابی خسارت لرزه ای ساختمان های بتن مسلح توسط دانشگاه ایالتی نیویورک واقع در شهر بوفالو ارائه گردید.

نسخه اولیه این برنامه صرفا به جهت مدلسازی و ارزیابی غیرخطی قاب های بتن مسلح به صورت دو بعدی منتشر گردید و تنها قادر به مدلسازی المان های ستون،تیر و دیوار برشی بتنی بود، پس از آن روز به روز به قابلیت های این برنامه توسط طراحان آن افزوده شد به طوری که امروزه میتوان با استفاده از برنامه آیدارک نسبت به مدل سازی ساختمان ها بصورت سه بعدی اقدام نمود و اجزایی مانند میانقاب مصالح بنایی،میراگر و... را با استفاده از این برنامه مدلسازی و ارزیابی نمود.

مشاهدات حاصل از زلزله های گذشته نشان داده است که رفتارساختمان های بتن مسلح تابع رفتار غیر خطی و هیسترزیس اعضای آن میباشد و مودهای خرابی از قبیل ستون کوتاه،طبقه نرم،شکست برشی و خمشی ستون و... به وفور در زلزله های گذشته مشاهده گردیده است.

با استفاده از برنامه آیدارک میتوان به ارزیابی کمی و آسیب پذیری ساختمان های بتن مسلح با لحاظ رفتار غیر خطی و هیسترزیس همراه با لحاظ و ارزیابی دقیق مدهای خرابی مذکور پرداخت.

به جهت داشتن برنامه آیدارک می توان به وب سایت این برنامه مراجعه نمود و جدیدترین نسخه برنامه را همراه با راهنما و فایل مثال های کاربردی برنامه دانلود نمود.

برنامه آیدارک برنامه ای بسیار کم حجم و بصورت تماما متنی میباشد.این برنامه بدون هیچ گونه قابلیت ترسیم گرافیکی می باشد.ورودی برنامه آیدارک یک فایل متنی میباشد،در این فایل متنی میبایست تمامی شرایط و خصوصیات ساختمان بتن مسلح از قبیل تعداد قاب، تعداد المانهای قاب،جرم سازه،خصوصیات مصالح،مقاطع مورد استفاده،خصوصیات غیر خطی وهیسترزیس المان های تشکیل دهنده قاب،بارگذاری،نوع تحلیل،خروجی های مورد نظر و...... تعریف گردد.

برنامه آیدارک از سیستم آحاد کیپس-اینچ و کیلونیوتن- میلیمتر استفاده می نماید و کاربر به دلخواه خود میتواند از یکی از این دو سیستم استفاده نماید.

برنامه آیدارک دارای راهنمایی بسیار جامع می باشد که نحوه مدلسازی و تحلیل ساختمان های بتن مسلح را به تفصیل توضیح میدهد و کاربر در صورت آشنایی با مفاهیم پایه می تواند با استفاده از این راهنما و فایل مثال های کاربردی اقدام به مدلسازی و تحلیل ساختمان بتنی مورد نظر خود نماید.با وجود در دسترس بودن راهنمای برنامه و توضیح تفصیلی راهنما در مدلسازی و تحلیل، کاربر میبایست آشنایی کاملی با مباحث پایه و تئوری های غیر خطی و هیسترزیس داشته باشد. با استفاده از برنامه آیدارک میتوان نسبت به تحلیل استاتیکی غیر خطی،دینامیکی غیر خطی و چرخه ای شبه استاتیکی اقدام نمود.

فایل متنی ورودی برنامه آیدارک میبایست دقیقا به صورت فرمتی که در راهنمای آن توضیح داده شده است تعریف گردد،در غیر این صورت برنامه قبل از اجرا کامل توقف می کند.

برنامه آیدارک پس از تحلیل، فایل های متنی متعددی به عنوان خروجی ارائه میدهد که هر کدام از فایل های متنی خروجی حاوی گزارشی از نحوه رفتار تک تک اعضای قاب،طبقه و کل سازه میباشند.

برای مثال این برنامه گزارشی از رفتار چرخه ای طبقات مختلف قاب را در فایل های متنی جداگانه به تعداد طبقه قاب ارائه میکند و در صورتیکه کاربر صرفا نتایج یک طبقه بخصوص را بخواهد میتواند برای برنامه تعیین نماید که تنها نتایج همان طبقه را در خروجی ارائه نماید. این برنامه نتایج تک تک تیر ها و ستون ها و المان های دیگر را نیز در در فایل های متنی خروجی جداگانه ارائه میکند و کاربر میتواند به دلخواه از برنامه تنها نتایج المانهای محدودی را تقاضا نماید.

از نکات جالب این برنامه میتوان به قابلیت گزارش متنی وهندسی مکان و نوع خرابی در اعضای قاب اشاره نمود.این برنامه گزارشی متنی از وقوع نوع خرابی در المان ها (تیر،ستون و...) و تسلسل حادث شدن آنها را ارائه مینماید همچنین در فایل متنی خروجی خود مبادرت به ترسیم قاب ها به صورت نمایی هندسی و نشان دادن مکان خرابی و نوع آن با استفاده از علائمی مینماید،

برای مثال میتوان محل تشکیل مفاصل پلاستیک،محل ترک خوردگی بتن،محل خرابی موضعی،محل خرابی کلی،محل شکست برشی و... را در فایل متنی خروجی برنامه به صورت نمایی هندسی مشاهده نمود.

این برنامه شاخص خرابی و میزان انرژی جذب شده تک تک اعضا  را محاسبه و در اختیار کاربر قرار می دهد. در برنامه آیدارک خسارت وارد بر سازه با استفاده از شاخص خسارت ارائه شده توسط مدل پارک،انگ و ون محاسبه می شود. پس از مدلسازی و تحلیل یک ساختمان بتن مسلح در برنامه آیدارک،این برنامه شاخص خرابی کل و شاخص خرابی تک تک اعضا را در اختیارکاربر قرار می دهد،در صورتیکه شاخص خسارت کل بیشتر از یک شود بدین معنی است که فروریختن کلی یا بخشی از ساختمان حادث شده است، در صورتیکه شاخص خسارت کل  تا حدودی کمتر از یک (مابین چهاردهم و یک) شود بدین معنی است که خسارت شدید بوده و خرد شدگی شدید بتن و کمانش آرماتورها در ستون ها حادث شده است، در صورتیکه شاخص خسارت کل به مراتب کمتر از عدد یک (کمتر از چهاردهم) شود بدین معنی است که میزان خسارت متوسط بوده است و با کاهش بیشتر شاخص خسارت به مراتب خرابی ناچیز و جزئی  بوده است.

در خروجی های متنی این برنامه می توان میزان لنگر خمشی و برشی ایجاد شده در المان های قاب،میزان جابجایی نسبی و مطلق طبقات، سرعت وشتاب طبقات،برش طبقات،برش پایه،منحنی ظرفیت قاب حاصل از تحلیل پوش اور،زمان تناوب طبیعی ارتعاش قاب(پریود ارتعاش)،فرکانس،ضرایب مشارکت مدی،میزان انحنای المانهای تیر و ستون، میزان چرخش مفاصل پلاستیک المانهای تیر و ستون و.... را مشاهده نمود.

برنامه آیدارک idarc 2d برنامه ای کاربردی در تحلیل تاریخچه زمانی غیرخطی تحت شتاب نگاشت های دلخواه ء تحلیل استاتیکی غیرخطی ثقلی و جانبی ساختمان های بتن مسلح می‌باشد.ارزیابی و بررسی خسارت سازه بر اساس شاخص پارک و انگ تحت زلزله از بارزترین مشخصه های برنامه آیدارک می‌باشد.

نویسنده : روح اله اسدی ، کارشناس ارشد سازه